Gelecekte karşı karşıya kalacağınız zor bir seçimi düşünün. Bu, iki kariyer arasında olabilir sanatçı veya muhasebeci ya da yaşanacak yerler şehir veya kırsal hatta iki kişi arasından evlenilecek kişi seçmek bile olabilir Ayşe'yle evlenebilirsiniz ya da Leyla'yla. Ya da bu, çocuk yapıp yapmamak arasında bir seçim olabilir ya da hasta bir ebeveynin yanınıza taşınması kararı, çocuklarınızı bir dine göre yetiştirme kararı, partnerinizin inandığı ama sizin ilginizi çekmeyen bir din. Ya da hayatınız boyunca yaptığınız birikimleri hayır kurumlarına bağışlama kararı. Büyük ihtimalle, hakkında düşündüğünüz zor seçim büyük bir şeydi, mühim bir şeydi, sizin için önemli olan bir şeydi. Zor seçimler acı verici, sıkıntılı, diş gıcırtatılacak kadar zorlu durumlar yaratıyor gibi görünüyor. Ama bence zor seçimleri ve hayatımızda oynadıkları rolü yanlış anlamışız. Zor seçimleri anlamak her birimizin sahip olduğu gizli bir gücü açığa çıkarıyor. Bir seçimi zor yapan şey, alternatiflerin ne olduğudur. Kolay bir seçimde bir alternatif diğerinden daha iyidir. Zor bir seçimde ise bir alternatif bazı yönlerden daha iyidir, diğer alternatif başka yönlerden daha iyidir ve etraflıca düşünüldüğünde hiçbir alternatif diğerinden daha iyi değildir. Şehirde şu anki işinizde kalmak veya kırsalda daha iddialı bir iş için hayatınızı kökünden değiştirmek arasında kıvranır durursunuz. çünkü kalmak bazı yönlerden iyidir, taşınmak başka yönlerden ve ikisi de birbirinden daha iyi seçimler değildir. Bütün zorlu seçimlerin büyük seçimler olduğunu düşünmemeliyiz. Varsayalım ki kahvaltıda ne yiyeceğinize karar vermeye çalışıyorsunuz. Bolca lif içeren kepekli mısır gevreğini yiyebilirsiniz veya çikolatalı donut. Sanırım bu seçimde önemli olan tat ve sağlık açısından uygunluk. Mısır gevreği sizin için daha iyi, donut'un tadı çok daha iyi, ama işin sonunda hiçbiri diğerinden daha iyi değil, zor bir seçim. Küçük seçimlerin de oldukça zor olabileceğinin farkına varmak büyük ve zor seçimleri daha az çetin göstermeye yarayabilir. Sonuç olarak, kahvaltıda ne yiyeceğimize karar vermeyi başarabiliyoruz, yani belki de şehirde mi kalacağımıza yoksa kırsaldaki yeni iş için hayatımızı mı değiştireceğimize karar verebiliriz. Ayrıca zor seçimlerin aptal olduğumuz için zor olduğunu düşünmemeliyiz. Ben üniversiteden mezun olduğumda, iki kariyer arasında kararsız kaldım, felsefe ve hukuk. Felsefeyi gerçekten seviyordum. Bir filozof olarak öğrenebileceğiniz muazzam şeyler var ve hepsini rahat bir sandalyeden yapabilirsiniz. Ama mütevazi göçmen bir aileden geliyordum, okula götürdüğüm öğle yemeğinde domuz dili ve reçelli sandviç olması fikri benim için lükstü bu nedenle bütün hayatımı bir sandalyede düşünerek geçirme fikri yani, bana savurganlığın ve ciddiyetsizliğin zirvesi gibi gelmişti. Sarı not defterimi çıkardım, ortaya bir çizgi çizdim ve her alternatif için olumlu ve olumsuz nedenler bulmak için elimden geleni yaptım. Kendi kendime, keşke her iki kariyerde de hayatımın nasıl olacağını bilebilsem diye düşündüğümü hatırlıyorum. Keşke Tanrı veya Netflix bana iki olası kariyerimin olduğu bir DVD gönderseydi, memnun olurdum. İkisini yan yana karşılaştırırdım, birinin diğerinden daha iyi olduğunu görürdüm ve seçmek kolay olurdu. Ama DVD'm yoktu, ve hangisinin daha iyi olduğuna karar veremediğim için, çoğumuzun zor seçimler karşısında yaptığı şeyi yaptım: En güvenli seçeneği seçtim. İşsiz bir filozof olma korkusu beni avukat olmaya yönlendirdi ve kendimi keşfettikçe gördüm ki avukatlık bana uygun değildi. Olduğum kişiyle uyuşmuyordu. Şimdi bir filozofum ve zor seçimler üzerine çalışıyorum ve size şunu söyleyebilirim ki bilinmeyenden korkmak, zor kararlarla baş etmede genel bir motivasyon hatası, bu kararlar hakkında bir yanılgı oluşturuyor. Zor kararlarda bir alternatifim diğerinden daha iyi olduğun ama hangisinin daha iyi olduğunu bilemeyecek kadar aptal olduğumuzu düşünmek ve hangisinin daha iyi olduğunu bilmediğimiz için en az riskli seçeneği seçmek bir hata. Her iki alternatifi kapsamlı bilgilerle yan yana getirsek bile seçim yine de zor olabilir. Zor seçimler zordur, bizim yüzümüzden veya cehaletimizden değil zordurlar çünkü en iyi seçenek diye bir şey yoktur. Şimdi, eğer en iyi seçenek diye bir şey yoksa, eğer tartı bir alternatife diğerine göre daha ağır basmıyorsa o zaman gerçekten her iki alternatif de eşit derecede iyi olmalı. Yani belki de zor seçimler yaparken iki eşit derecede seçenek arasında olduğumuzu söylemek daha doğru. Bu doğru olamaz. Eğer alternatifler eşit derecede iyiyse, seçmek izin yazı tura atmalısınız ve iki kariyer arasında karar verirken veya yaşayacak yer, evlenilecek kişi seçerken böyle yapmak hata gibi görünüyor: yazı tura at. Zor seçimlerin eşit derecede iyi seçenekler arasında olmadığını düşünmek için bir neden daha var. Varsayalım ki iki iş arasında bir seçim yapmalısınız: bir yatırım bankeri veya grafik sanatçısı olabilirsiniz. Böyle bir seçimde önemli olan pek çok şey vardır, işin verdiği heyecan gibi, veya ekonomik güvenceye ulaşmak gibi ya da aileye ayıracak zaman bulabilmek gibi. Belki sanat kariyeri size görsel ifade adına yepyeni bir bakış açısı sağlıyor. Belki bankacılık kariyeri size finansal idare konusunda yeni formlar sağlıyor. Her iki işi de tam istediğiniz gibi hayal edin, ikisi de birbirinden daha iyi değil. Şimdi birini biraz geliştirmemiz gerekecek. Varsayalım ki banka, size kur yapmak için, maaşınıza fazladan 500 dolar ekliyor. Fazladan para bankacılık işini sanatçılıktan daha iyi yaptı mı? Öyle olmak zorunda değil. Daha yüksek bir maaş bankacılık işini eskiden olduğundan daha iyi hale getirdi, ama bir bankacı olmayı bir sanatçı olmaktan daha iyi hale getiremeyebilir. Ama eğer işlerden birindeki gelişme onu diğer işten daha iyi yapmıyorsa o zaman en başta bahsettiğimiz iki iş eşit derecede iyi olamaz. Eğer eşit derecede iyi şeylerle başlarsanız ve birini geliştirirseniz o seçenek diğerinden daha iyi hale gelmeli. Zor seçimlerdeki seçeneklerde durum bu değil. Şimdi elimizde bir bulmaca var. İki işimiz var. Hiçbiri diğerinden daha iyi değil, ama eşit derecede iyi de değiller. Peki nasıl seçim yapacağız? Burada bir şeyler yanlış gitmiş gibi görünüyor. Belki de seçimin kendisi problemli ve karşılaştırma mümkün değil. Ama bu doğru olamaz. Karşılaştırılamayan iki şey arasında seçim yapmaya çalışıyor değiliz ki. Sonuçta iki işin faziletlerini değerlendiriyoruz, dokuz numaranın ve bir tabak patates kızartmasının faziletini değil. İki işin faziletlerini karşılaştırmak yapabileceğimiz bir şey ve çoğunlukla yapıyoruz da. Bence sorunu ortaya çıkaran değer hakkında yaptığımız düşüncesizce bir varsayım. Farkında olmadan adalet, güzellik, naziklik gibi değerlerin uzunluk, kütle, ağırlık gibi bilimsel niceliklere benzer olduğunu varsayıyoruz. İçinde değer barındırmayan herhangi bir karşılaştırma sorusunu düşünelim, mesela hangi bavul daha ağır? Sadece üç olasılık var. Birinini ağırlığı diğerinden ya daha az ya daha fazla ya da ağırlıkları eşit. Ağırlık gibi nitelikler reel sayılarla ifade edilebilirler -- bir, iki, üç vs. -- ve herhangi iki reel sayı arasında sadece üç olası karşılaştırma vardır. Bir sayı diğerinden büyüktür, küçüktür veya diğerine eşittir. Değerler ise pek öyle değildir. Aydınlanma sonrası yaratıklar olarak dünyada önemli olan her şeyin anahtarının bilimsel düşünmekte yattığını varsaymaya eğilimliyiz ama değerler dünyası bilim dünyasından daha farklıdır. Bir dünyadaki şeyler reel sayılarla ifade edilebilir. Diğer dünyadakiler edilemez. Uzunluklar ve ağırlıklardan dünyasının ne yapmalıyız dünyasıyla aynı yapıya sahip olduğunu varsaymamalıyız. Yani eğer bizim için önemli olan şeyler -- bir çocuğun mutluluğu, partnerinize duyduğunuz aşk -- reel sayılarla ifade edilemez, yani sadece bir alternatifin diğerinden daha iyi, daha kötü veya diğerine eşit olduğu üç olasılığın olduğuna inanmak için bir neden yok. Zor seçimlerde neler olup bittiğini tarif etmek için daha iyi, daha kötü veya eşit olmanın ötesinde yeni, dördüncü bir bağıntı ileri sürmemiz gerek. Alternatiflerin "aynı kulvarda" olduğunu belirtmeliyim. Alternatifler aynı kulvarda olduğunda ne seçtiğinizi çok çok önemli olabilir ama bir alternatif diğerinden daha iyi değildir. Bunun yerine, alternatifler aşağı yukarı aynı değerde, değerleri aşağı yukarı aynı düzeyde ama aynı zamanda da farklı çeşitlerde değere sahip. Seçimin zor olmasının nedeni bu. Zor seçimleri bu şekilde algılamak kendimiz hakkında bilmediğimiz bir şeyi açığa çıkarıyor. Her birimiz gerekçeler üretme gücüne sahibiz. Karşı karşıya kaldığınız her seçimin kolay bir seçim olduğu bir dünya hayal edin, her zaman diğerlerinden iyi bir alternatif var. Eğer en iyi alternatif varsa, o zaman bu seçmeniz gereken alternatiftir, çünkü mantıklı olmanın bir parçası da kötü şeydense iyi şeyi yapmak, seçmeye en çok sebebiniz olan alternatifi seçmektir. Böyle bir dünyada, pembe çoraplar yerine siyah çoraplar giymek için, donut yerine mısır gevreği yemek için, kırsaldansa şehir içinde yaşamak için, Lolita yerine Betty'yle evlenmek için en çok nedenimiz olurdu. Kolay seçimlerle dolu bir dünya bizi gerekçelerin kölesi ederdi. Düşündüğünüz zaman, size, yaptığınız hobileri yapmak için, içinde yaşadığınız evde yaşamak için, çalıştığınız işte çalışmak için en çok nedene sahip olduğunuza dair verilen gerekçelerin sizi bunları yapmaya zorladığına inanmak delice. Bunun yerine, aynı kulvarda olan alternatifleri karşılaştırdınız, zor seçimler ve o hobiyi, o evi veya o işi seçmek için kendinize gerekçeler uydurdunuz. Alternatifler aynı kulvarda olduğu zaman bize verilen gerekçeler, bir hata yapıp yapmadığımızı belirleyecek gerekçeler en az ne yapmamız gerektiği kadar etkisiz. Burası, kendinizi kırsal yaşama şehir hayatına göre daha uygun olan bir insana dönüştürmek için, kendi kuralcı gücünüzüi kendinize gerekçe üretmekte kullandığınız gücü test ettiğiniz bir zor seçimler diyarı. Aynı seviyede olan seçenekler arasında seçim yaptığımızda gerçekten kayda değer bir şey yapabiliriz. Kendimizi o seçimin arkasına koyabiliriz. Burası olduğum yer. Bu, olduğum kişi. Ben bankacılık için doğmuşum. Çikolatalı donut istiyorum. Zor seçimler de bu karşılık mantıklı bir karşılık, ama bize gösterilen gerekçeler tarafından dikte ettirilmiyor. Onun yerine, bizim tarafımızdan yaratılmış nedenlerle destekleniyor. Kendimiz için şunun yerine bu insan olmak için neden ürettiğimizde bütün kalbimizle o insana dönüşüyoruz. Kendi hayatımızın yazarlarına dönüştüğümüzü söyleyebilirsiniz. Yani zor seçimlerle karşı karşıya kaldığımızda, hangi alternatifin daha iyi olduğuna karar vermeye çalışırken kafamızı duvarlara vurmamalıyız. En iyi alternatif diye bir şey yok. Dışarıda gerekçeler aramak yerine, burada nedenler aramalıyız: Ben ne olacağım? Pembe çorap giyen, mısır gevreği seven, kırsalda yaşayan biri olmaya karar verebilirsiniz ve ben de siyah çorap giyen, şehirde yaşayan, donut seven bir sanatçı olmaya karar verebilirim. Zor seçimler karşısında ne yaptığımız her birimize özel. Zor seçimler sırasında kuralcı güçlerini uygulamayan insanlar avareler. Hepimiz böyle insanlar tanıyoruz. Ben kendimi avukat olarak buluverdim. Avukat olmak için canla başla çalışmadım. Avukatlık bana uygun değildi. Avareler, hayatlarının hikayesini dünyanın yazmasına izin verir. Ödül ve ceza mekanizmalarının -- tebrik, korku, bir seçeneğin kolaylığı -- ne yaptıklarını belirlemesine izin verirler. Yani zor seçimlerden alacağımız ders: ne için canla başla çalışabileceğinize, neyi istediğinize kafa yorun ve zor seçimler aracılığıyla o insana dönüşün. Istırap ve korku kaynağı olmaktan çok uzakta, zor seçimler insanın koşulları hakkında özel olan şeyleri kutlamak, doğru veya yanlış, seçimlerimizi yöneten nedenleri bazen tükendiğini ve burada, zor seçimler dünyasında özgün bir insan olmak için kendi nedenlerimizi üretecek gücümüzün olduğunu anlamamız için çok değeri fırsatlar. Bu nedenle zor seçimler bir lanet değil Tanrı'nın bir lutfü. Hayatınızdaki Bazı Seçimler Sizi Zorlayabilir...
18 Haziran 2014 Çarşamba
Gelecekte karşı karşıya kalacağınız zor bir seçimi düşünün. Bu, iki kariyer arasında olabilir sanatçı veya muhasebeci ya da yaşanacak yerler şehir veya kırsal hatta iki kişi arasından evlenilecek kişi seçmek bile olabilir Ayşe'yle evlenebilirsiniz ya da Leyla'yla. Ya da bu, çocuk yapıp yapmamak arasında bir seçim olabilir ya da hasta bir ebeveynin yanınıza taşınması kararı, çocuklarınızı bir dine göre yetiştirme kararı, partnerinizin inandığı ama sizin ilginizi çekmeyen bir din. Ya da hayatınız boyunca yaptığınız birikimleri hayır kurumlarına bağışlama kararı. Büyük ihtimalle, hakkında düşündüğünüz zor seçim büyük bir şeydi, mühim bir şeydi, sizin için önemli olan bir şeydi. Zor seçimler acı verici, sıkıntılı, diş gıcırtatılacak kadar zorlu durumlar yaratıyor gibi görünüyor. Ama bence zor seçimleri ve hayatımızda oynadıkları rolü yanlış anlamışız. Zor seçimleri anlamak her birimizin sahip olduğu gizli bir gücü açığa çıkarıyor. Bir seçimi zor yapan şey, alternatiflerin ne olduğudur. Kolay bir seçimde bir alternatif diğerinden daha iyidir. Zor bir seçimde ise bir alternatif bazı yönlerden daha iyidir, diğer alternatif başka yönlerden daha iyidir ve etraflıca düşünüldüğünde hiçbir alternatif diğerinden daha iyi değildir. Şehirde şu anki işinizde kalmak veya kırsalda daha iddialı bir iş için hayatınızı kökünden değiştirmek arasında kıvranır durursunuz. çünkü kalmak bazı yönlerden iyidir, taşınmak başka yönlerden ve ikisi de birbirinden daha iyi seçimler değildir. Bütün zorlu seçimlerin büyük seçimler olduğunu düşünmemeliyiz. Varsayalım ki kahvaltıda ne yiyeceğinize karar vermeye çalışıyorsunuz. Bolca lif içeren kepekli mısır gevreğini yiyebilirsiniz veya çikolatalı donut. Sanırım bu seçimde önemli olan tat ve sağlık açısından uygunluk. Mısır gevreği sizin için daha iyi, donut'un tadı çok daha iyi, ama işin sonunda hiçbiri diğerinden daha iyi değil, zor bir seçim. Küçük seçimlerin de oldukça zor olabileceğinin farkına varmak büyük ve zor seçimleri daha az çetin göstermeye yarayabilir. Sonuç olarak, kahvaltıda ne yiyeceğimize karar vermeyi başarabiliyoruz, yani belki de şehirde mi kalacağımıza yoksa kırsaldaki yeni iş için hayatımızı mı değiştireceğimize karar verebiliriz. Ayrıca zor seçimlerin aptal olduğumuz için zor olduğunu düşünmemeliyiz. Ben üniversiteden mezun olduğumda, iki kariyer arasında kararsız kaldım, felsefe ve hukuk. Felsefeyi gerçekten seviyordum. Bir filozof olarak öğrenebileceğiniz muazzam şeyler var ve hepsini rahat bir sandalyeden yapabilirsiniz. Ama mütevazi göçmen bir aileden geliyordum, okula götürdüğüm öğle yemeğinde domuz dili ve reçelli sandviç olması fikri benim için lükstü bu nedenle bütün hayatımı bir sandalyede düşünerek geçirme fikri yani, bana savurganlığın ve ciddiyetsizliğin zirvesi gibi gelmişti. Sarı not defterimi çıkardım, ortaya bir çizgi çizdim ve her alternatif için olumlu ve olumsuz nedenler bulmak için elimden geleni yaptım. Kendi kendime, keşke her iki kariyerde de hayatımın nasıl olacağını bilebilsem diye düşündüğümü hatırlıyorum. Keşke Tanrı veya Netflix bana iki olası kariyerimin olduğu bir DVD gönderseydi, memnun olurdum. İkisini yan yana karşılaştırırdım, birinin diğerinden daha iyi olduğunu görürdüm ve seçmek kolay olurdu. Ama DVD'm yoktu, ve hangisinin daha iyi olduğuna karar veremediğim için, çoğumuzun zor seçimler karşısında yaptığı şeyi yaptım: En güvenli seçeneği seçtim. İşsiz bir filozof olma korkusu beni avukat olmaya yönlendirdi ve kendimi keşfettikçe gördüm ki avukatlık bana uygun değildi. Olduğum kişiyle uyuşmuyordu. Şimdi bir filozofum ve zor seçimler üzerine çalışıyorum ve size şunu söyleyebilirim ki bilinmeyenden korkmak, zor kararlarla baş etmede genel bir motivasyon hatası, bu kararlar hakkında bir yanılgı oluşturuyor. Zor kararlarda bir alternatifim diğerinden daha iyi olduğun ama hangisinin daha iyi olduğunu bilemeyecek kadar aptal olduğumuzu düşünmek ve hangisinin daha iyi olduğunu bilmediğimiz için en az riskli seçeneği seçmek bir hata. Her iki alternatifi kapsamlı bilgilerle yan yana getirsek bile seçim yine de zor olabilir. Zor seçimler zordur, bizim yüzümüzden veya cehaletimizden değil zordurlar çünkü en iyi seçenek diye bir şey yoktur. Şimdi, eğer en iyi seçenek diye bir şey yoksa, eğer tartı bir alternatife diğerine göre daha ağır basmıyorsa o zaman gerçekten her iki alternatif de eşit derecede iyi olmalı. Yani belki de zor seçimler yaparken iki eşit derecede seçenek arasında olduğumuzu söylemek daha doğru. Bu doğru olamaz. Eğer alternatifler eşit derecede iyiyse, seçmek izin yazı tura atmalısınız ve iki kariyer arasında karar verirken veya yaşayacak yer, evlenilecek kişi seçerken böyle yapmak hata gibi görünüyor: yazı tura at. Zor seçimlerin eşit derecede iyi seçenekler arasında olmadığını düşünmek için bir neden daha var. Varsayalım ki iki iş arasında bir seçim yapmalısınız: bir yatırım bankeri veya grafik sanatçısı olabilirsiniz. Böyle bir seçimde önemli olan pek çok şey vardır, işin verdiği heyecan gibi, veya ekonomik güvenceye ulaşmak gibi ya da aileye ayıracak zaman bulabilmek gibi. Belki sanat kariyeri size görsel ifade adına yepyeni bir bakış açısı sağlıyor. Belki bankacılık kariyeri size finansal idare konusunda yeni formlar sağlıyor. Her iki işi de tam istediğiniz gibi hayal edin, ikisi de birbirinden daha iyi değil. Şimdi birini biraz geliştirmemiz gerekecek. Varsayalım ki banka, size kur yapmak için, maaşınıza fazladan 500 dolar ekliyor. Fazladan para bankacılık işini sanatçılıktan daha iyi yaptı mı? Öyle olmak zorunda değil. Daha yüksek bir maaş bankacılık işini eskiden olduğundan daha iyi hale getirdi, ama bir bankacı olmayı bir sanatçı olmaktan daha iyi hale getiremeyebilir. Ama eğer işlerden birindeki gelişme onu diğer işten daha iyi yapmıyorsa o zaman en başta bahsettiğimiz iki iş eşit derecede iyi olamaz. Eğer eşit derecede iyi şeylerle başlarsanız ve birini geliştirirseniz o seçenek diğerinden daha iyi hale gelmeli. Zor seçimlerdeki seçeneklerde durum bu değil. Şimdi elimizde bir bulmaca var. İki işimiz var. Hiçbiri diğerinden daha iyi değil, ama eşit derecede iyi de değiller. Peki nasıl seçim yapacağız? Burada bir şeyler yanlış gitmiş gibi görünüyor. Belki de seçimin kendisi problemli ve karşılaştırma mümkün değil. Ama bu doğru olamaz. Karşılaştırılamayan iki şey arasında seçim yapmaya çalışıyor değiliz ki. Sonuçta iki işin faziletlerini değerlendiriyoruz, dokuz numaranın ve bir tabak patates kızartmasının faziletini değil. İki işin faziletlerini karşılaştırmak yapabileceğimiz bir şey ve çoğunlukla yapıyoruz da. Bence sorunu ortaya çıkaran değer hakkında yaptığımız düşüncesizce bir varsayım. Farkında olmadan adalet, güzellik, naziklik gibi değerlerin uzunluk, kütle, ağırlık gibi bilimsel niceliklere benzer olduğunu varsayıyoruz. İçinde değer barındırmayan herhangi bir karşılaştırma sorusunu düşünelim, mesela hangi bavul daha ağır? Sadece üç olasılık var. Birinini ağırlığı diğerinden ya daha az ya daha fazla ya da ağırlıkları eşit. Ağırlık gibi nitelikler reel sayılarla ifade edilebilirler -- bir, iki, üç vs. -- ve herhangi iki reel sayı arasında sadece üç olası karşılaştırma vardır. Bir sayı diğerinden büyüktür, küçüktür veya diğerine eşittir. Değerler ise pek öyle değildir. Aydınlanma sonrası yaratıklar olarak dünyada önemli olan her şeyin anahtarının bilimsel düşünmekte yattığını varsaymaya eğilimliyiz ama değerler dünyası bilim dünyasından daha farklıdır. Bir dünyadaki şeyler reel sayılarla ifade edilebilir. Diğer dünyadakiler edilemez. Uzunluklar ve ağırlıklardan dünyasının ne yapmalıyız dünyasıyla aynı yapıya sahip olduğunu varsaymamalıyız. Yani eğer bizim için önemli olan şeyler -- bir çocuğun mutluluğu, partnerinize duyduğunuz aşk -- reel sayılarla ifade edilemez, yani sadece bir alternatifin diğerinden daha iyi, daha kötü veya diğerine eşit olduğu üç olasılığın olduğuna inanmak için bir neden yok. Zor seçimlerde neler olup bittiğini tarif etmek için daha iyi, daha kötü veya eşit olmanın ötesinde yeni, dördüncü bir bağıntı ileri sürmemiz gerek. Alternatiflerin "aynı kulvarda" olduğunu belirtmeliyim. Alternatifler aynı kulvarda olduğunda ne seçtiğinizi çok çok önemli olabilir ama bir alternatif diğerinden daha iyi değildir. Bunun yerine, alternatifler aşağı yukarı aynı değerde, değerleri aşağı yukarı aynı düzeyde ama aynı zamanda da farklı çeşitlerde değere sahip. Seçimin zor olmasının nedeni bu. Zor seçimleri bu şekilde algılamak kendimiz hakkında bilmediğimiz bir şeyi açığa çıkarıyor. Her birimiz gerekçeler üretme gücüne sahibiz. Karşı karşıya kaldığınız her seçimin kolay bir seçim olduğu bir dünya hayal edin, her zaman diğerlerinden iyi bir alternatif var. Eğer en iyi alternatif varsa, o zaman bu seçmeniz gereken alternatiftir, çünkü mantıklı olmanın bir parçası da kötü şeydense iyi şeyi yapmak, seçmeye en çok sebebiniz olan alternatifi seçmektir. Böyle bir dünyada, pembe çoraplar yerine siyah çoraplar giymek için, donut yerine mısır gevreği yemek için, kırsaldansa şehir içinde yaşamak için, Lolita yerine Betty'yle evlenmek için en çok nedenimiz olurdu. Kolay seçimlerle dolu bir dünya bizi gerekçelerin kölesi ederdi. Düşündüğünüz zaman, size, yaptığınız hobileri yapmak için, içinde yaşadığınız evde yaşamak için, çalıştığınız işte çalışmak için en çok nedene sahip olduğunuza dair verilen gerekçelerin sizi bunları yapmaya zorladığına inanmak delice. Bunun yerine, aynı kulvarda olan alternatifleri karşılaştırdınız, zor seçimler ve o hobiyi, o evi veya o işi seçmek için kendinize gerekçeler uydurdunuz. Alternatifler aynı kulvarda olduğu zaman bize verilen gerekçeler, bir hata yapıp yapmadığımızı belirleyecek gerekçeler en az ne yapmamız gerektiği kadar etkisiz. Burası, kendinizi kırsal yaşama şehir hayatına göre daha uygun olan bir insana dönüştürmek için, kendi kuralcı gücünüzüi kendinize gerekçe üretmekte kullandığınız gücü test ettiğiniz bir zor seçimler diyarı. Aynı seviyede olan seçenekler arasında seçim yaptığımızda gerçekten kayda değer bir şey yapabiliriz. Kendimizi o seçimin arkasına koyabiliriz. Burası olduğum yer. Bu, olduğum kişi. Ben bankacılık için doğmuşum. Çikolatalı donut istiyorum. Zor seçimler de bu karşılık mantıklı bir karşılık, ama bize gösterilen gerekçeler tarafından dikte ettirilmiyor. Onun yerine, bizim tarafımızdan yaratılmış nedenlerle destekleniyor. Kendimiz için şunun yerine bu insan olmak için neden ürettiğimizde bütün kalbimizle o insana dönüşüyoruz. Kendi hayatımızın yazarlarına dönüştüğümüzü söyleyebilirsiniz. Yani zor seçimlerle karşı karşıya kaldığımızda, hangi alternatifin daha iyi olduğuna karar vermeye çalışırken kafamızı duvarlara vurmamalıyız. En iyi alternatif diye bir şey yok. Dışarıda gerekçeler aramak yerine, burada nedenler aramalıyız: Ben ne olacağım? Pembe çorap giyen, mısır gevreği seven, kırsalda yaşayan biri olmaya karar verebilirsiniz ve ben de siyah çorap giyen, şehirde yaşayan, donut seven bir sanatçı olmaya karar verebilirim. Zor seçimler karşısında ne yaptığımız her birimize özel. Zor seçimler sırasında kuralcı güçlerini uygulamayan insanlar avareler. Hepimiz böyle insanlar tanıyoruz. Ben kendimi avukat olarak buluverdim. Avukat olmak için canla başla çalışmadım. Avukatlık bana uygun değildi. Avareler, hayatlarının hikayesini dünyanın yazmasına izin verir. Ödül ve ceza mekanizmalarının -- tebrik, korku, bir seçeneğin kolaylığı -- ne yaptıklarını belirlemesine izin verirler. Yani zor seçimlerden alacağımız ders: ne için canla başla çalışabileceğinize, neyi istediğinize kafa yorun ve zor seçimler aracılığıyla o insana dönüşün. Istırap ve korku kaynağı olmaktan çok uzakta, zor seçimler insanın koşulları hakkında özel olan şeyleri kutlamak, doğru veya yanlış, seçimlerimizi yöneten nedenleri bazen tükendiğini ve burada, zor seçimler dünyasında özgün bir insan olmak için kendi nedenlerimizi üretecek gücümüzün olduğunu anlamamız için çok değeri fırsatlar. Bu nedenle zor seçimler bir lanet değil Tanrı'nın bir lutfü. 
0 yorum: